Jak stworzyć wykres wodospadowy?

Z lekcji dowiesz się:

• Jak przejrzyście pokazać wzrastające/spadające przychody?

• Do czego jeszcze używać wykresu wodospadowego (kaskadowego)?

• Czym różnią się wykresy wodospadowe: 2013, 2016 i 2019?

• O ułatwieniach w tworzeniu kaskad od Excela 2016!

Wykres wodospadowy Excel 2016

Od 2016 roku Microsoft dodał na karcie Wstawianie możliwość tworzenia nowych typów wykresów, w tym kaskadowego (rys. 1).

(Rys. 1)

Do stworzenia wykresu potrzebujemy przygotowanych danych w formie bilansu np. przychodów, zysków czy też majątku firmy (rys. 2). Bilans ten musi pokazywać jak majątek danej firmy rósł bądź malał w poszczególnych miesiącach, dobrze aby bilans ten zawierał również wartości początkowe, końcowe oraz pośrednie wartości sumaryczne (np. w połowie roku).

(Rys. 2)

Tak przygotowane dane zaznaczamy, a następnie rozwijamy polecenie Wykres wodospadowy (punkt 2 na rys. 3) z karty Wstawianie (punkt 1) i wybieramy polecenie wykres kaskadowy (punkt 3).

(Rys. 3)

Otrzymamy wstępny obraz wykresu, w którym musimy wprowadzić drobne zmiany (rys. 4).

(Rys. 4)

Excel nie jest w stanie domyślić się, które z danych są danymi zbiorczymi (podsumowującymi), więc należy to wskazać ręcznie. W tym celu zaznaczamy na wykresie jedną kolumnę z podsumowaniem (np. Początek roku). Kiedy klikniemy jeden raz myszką na tą wartość z serii danych, zaznaczą się wszystkie kolumny, tak więc musimy kliknąć tą kolumnę dwukrotnie. Następnie klikamy prawym przyciskiem myszy na zaznaczoną kolumnę i z podręcznego menu wybieramy polecenie Ustaw jako sumę (rys. 5).

(Rys. 5)

Tą samą czynność powtarzamy dla pozostałych kolumn zawierających wartości podsumowujące, czyli Półrocze oraz Koniec roku.

Otrzymamy wykres wodospadowy, który całkiem inaczej się prezentuje, jest bardziej czytelny (rys. 6).

(Rys. 6)

W zasadzie otrzymaliśmy już gotowy wykres, należy jedynie dopracować kilka szczegółów. Przede wszystkim zmienić tytuł wykresu. W tym celu klikamy dwukrotnie na obszar tytułu wykresu i wpisujemy odpowiedni nowy, czyli na przykład Majątek firmy 2018. Wprowadzoną zmianę zatwierdzamy klikając myszką w dowolnym punkcie w obszarze wykresu (rys. 7).

(Rys. 7)

Kolejnym elementem, który wymaga dopracowania są kolory kolumn. Można zmienić kolory rozwijając polecenie Kolory (punkt 2 na rys. 8) na karcie Układ strony (punkt 1), zawarte są tam wszystkie motywy kolorystyczne dla Excela (rys. 8). Dla przykładu wybieramy motyw Pakiet Office (punkt 3)

(Rys. 8)

Zmiana kolorystyki wykresu sprawiła, że zyskuje nowy wygląd (rys. 9).

(Rys. 9)

Na wykresie widać wyraźnie, kiedy nastąpił wzrost majątku firmy (kolor niebieski), a kiedy spadek (kolor pomarańczowy).

Drugim sposobem zmiany kolorystyki jest skorzystanie z polecenia Zmień kolory (punkt 2 na rys. 10) na karcie Projekt wykresu (punkt 1). W motywie kolorystycznym można dodatkowo zmodyfikować te kolory i wybrać inną paletę kolorystyczną (punkt 3).

(Rys. 10)

Uwaga: wadą wykresów wodospadowych w wersjach Excela powyżej roku 2016 jest to, że może być ciężko zmienić kolory poszczególnych kolumn w serii na wykresie, jest to możliwe dopiero w Excelu 2019.

W Excelu 2019 można zaznaczyć jedną część serii (zaznaczone strzałką na rys. 11), a następnie zmienić kolor wypełnienia (punkt 3 na rys. 11) rozwijając polecenie Wypełnienie (punkt 2) na karcie Narzędzia główne (punkt 1).

(Rys. 11)

Otrzymujemy wykres wodospadowy ze zmienioną kolorystyką dla zwiększenia majątku firmy (rys. 12).

(Rys. 12)

W Excelu 2016 nie uda nam się zaznaczyć jednej części serii, można jedynie zaznaczyć wszystkie. Wtedy klikając w polecenie Wypełnienie z karty Narzędzia główne, Excel wypełni obszar tytułów serii (rys. 13).

(Rys. 13)

Należy zwrócić uwagę czy w wersji Excela, z której korzystamy jest już możliwość wpływania na kolory poszczególnych serii.

W praktyce tytuły serii, czyli Zwiększenie, Zmniejszenie i Suma, niewiele wnoszą do wykresu, więc można je usunąć. W tym celu należy zaznaczyć pole z tytułami serii, a następnie użyć klawisza Delete.

Otrzymany wykres prezentuje się następująco (rys. 14):

(Rys. 14)

Jest to wykres wodospadowy (inaczej kaskadowy) stworzony w wersji Excela powyżej 2016 roku.

Wykres wodospadowy Excel 2013

W pierwszej części nauczyliśmy się jak w łatwy sposób stworzyć wykres kaskadowy od wersji Excela 2016 roku. Teraz dowiemy się jak zrobić wykres wodospadowy w starszych wersjach Excela. Podstawowa różnica polega na tym, że jest to wykres na którego tworzenie i wygląd mamy większy wpływ.

Przykładowy wykres majątku firmy w skali roku został przedstawiony na rys. 15.

(Rys. 15)

Co ciekawe, w starszych wersjach oprogramowania użytkownik ma większy wpływ na poszczególne dane. Na przykład można zdecydować, że etykiety dla poszczególnych kolumn zawsze będą się znajdować nad kolumną, a nie jak w nowszych wersjach – domyślnie (na dole lub u góry w zależności czy to jest spadek czy wzrost majątku firmy).

Taki wykres, który opracujemy samodzielnie jest trudniejszy do stworzenia, ponieważ musimy zadbać o odpowiednie przygotowanie danych do tego wykresu. Nie wystarczą nam dwie kolumny z wpisanymi miesiącami i bilansem, przedstawiającym wzrost i spadek majątku firmy, jak to było od wersji Excela 2016. Musimy wykonać dodatkowe obliczenia.

Załóżmy, że mamy przykładowe dane jak na rys. 16.

(Rys. 16)

Wykres będzie opracowywane na wersji Excela 2013. Od tej wersji zmienił się interfejs użytkownika w zakresie tworzenia. Microsoft wprowadził pewne udoskonalenia, dzięki którym łatwiej można zarządzać zmianami na wykresie.

Ważne jest to, żeby dane zawierały wartości zsumowane (podsumowujące jakiś okres czasu np. półrocze, na końcu danych). Następnie należy stworzyć kolumnę z wartościami skumulowanymi. Użyjemy do tego funkcji SUMA. W danych bilansu mamy wartości dodatnie, kiedy majątek firmy wzrastał oraz wartości ujemne, kiedy majątek malał. Jako, że ma to być suma skumulowana, zakres dla pierwszej komórki będzie wyglądał następująco: $B$3:B3. Dla skumulowanej sumy pierwszą wartość musimy zablokować bezwzględnie za pomocą klawisza F4. Zapis formuły powinien wyglądać następująco:

=SUMA($B$3:B3)

Powyższą formułę zatwierdzamy skrótem klawiszowym Ctrl+Enter, a następnie przeciągamy na komórki poniżej. Otrzymamy wartości skumulowane przedstawione na rys. 17.

(Rys. 17)

W kolejnym etapie należy wyznaczyć wartości Start i Koniec. Wartością początkową (Start) jest wartość z komórki C3 (=C3) z kolumny Skumulowane, natomiast końcową jest komórka C9 (=C9), czyli w odpowiednie pola wpisujemy odwołania do tych właśnie komórek (rys. 18).

(Rys. 18)

W kolejnych kolumnach czyli Przed i Po, musimy wyznaczyć stan majątku firmy przed danym okresem i po tym okresie. Sprowadza się do tego, że w kolumnie Przed patrzymy na wartość skumulowaną o jeden wiersz powyżej. Przykładowo w komórce E4 odwołanie będzie wyglądało następująco: =C3. Formułę tą zatwierdzamy i kopiujemy na wiersze poniżej.

W kolumnie Po interesuje ważna jest wartość z kolumny Skumulowane, ale z wiersza na tym samym poziomie, który rozpatrujemy. Zapis formuły w komórce F4 będzie wyglądać następująco: =C4. Formułę tą zatwierdzamy a następnie kopiujemy na wiersze poniżej.

Otrzymamy wartości przedstawione na rysunku 19.

(Rys. 19)

Jeśli w danym miesiącu zanotowaliśmy spadek majątku firmy, to wartość w kolumnie Po będzie mniejsza od tej w kolumnie Przed. Jeśli natomiast majątek firmy wzrośnie w danym miesiącu, wartość w kolumnie Po będzie większa od wartości w kolumnie Przed.

W kolumnach Skumulowane, Start i Koniec, Przed i Po mamy podstawowe dane do stworzenia wykresu wodospadowego. Na początku nie dodajemy etykiet (podpisów naszych danych), bazujemy tylko na wartościach. Zaczynamy od wykresu kolumnowego, ale nie będzie to najważniejszy element docelowego wykresu, zmienimy to później i dzięki czemu wykres wodospadowy stanie się bardziej dynamiczny.

Zaznaczamy trzy serie Start i Koniec, Przed oraz Po i rozwijamy polecenie Wykres kolumnowy (punkt 2 na rys. 20) z karty Wstawianie (punkt 1), a następnie wybieramy polecenie Wykres kolumnowy 2D (punkt 3).

(Rys. 20)

Pojawia się wykres kolumnowy przedstawiony na rys. 21.

(Rys. 21)

Z wykresu kolumnowego do dalszej pracy przydatne będą tylko dwie wartości Start i Koniec (niebieskie słupki). Niestety na razie są tylko ponumerowane punkty (słupki) na wykresie. Kolumnom w kolorach pomarańczowym i szarym zmienimy typ wykresu na liniowy. Można to zrobić za pomocą polecenia Zmień typ wykresu (punkt 2 na rys. 22) na karcie Projekt wykresu (punkt 1).

(Rys. 22)

Następnie otwiera się okno Zmienianie typu wykresu, gdzie domyślnie powinno się pojawić pole wykresów typu Kombi, gdzie można zdecydować jakiego typu wykresem będzie poszczególna seria. Dla serii Przed zmieniamy typ wykresu na Liniowy i zmianę tą zatwierdzamy przyciskiem OK (rys. 23).

(Rys. 23)

Otrzymamy wykres przedstawiony na rys. 24.

(Rys. 24)

Uwaga: zmiana ta jest łatwa w Excelu 2013, w poprzednich wersjach arkusza było to dużo bardziej skomplikowane. W Excelu 2010 lub 2007 powinna zadziałać taka sztuczka - kiedy zaznaczamy na wykresie serie w kolorze szarym, a następnie rozwiniemy polecenie Wykres liniowy (punkt 2 na rys. 25) z karty Wstawianie i wybierzemy ikonę wykresu liniowego 2-W (punkt 3), to zaznaczona seria zmieni się w wykres liniowy.

(Rys. 25)

Otrzymujemy zmieniony wykres przedstawiony na rys. 26, gdzie seria którą mieliśmy zaznaczoną zmieniła się z typu wykresu kolumnowego na liniową.

(Rys. 26)

(Rys. 26)

Dzięki temu, że zmieniony został typ wykresu na liniowy dla serii Przed i Po, można teraz dodać Słupki wzrost – spadek za pomocą ikony plusa obok wykresu (zaznaczone strzałką na rys. 27). Analogicznej opcji szukalibyśmy w Excelu 2007 i 2010 na karcie Układ.

(Rys. 27)

Otrzymujemy wykres ze słupkami rozróżnionymi kolorystycznie w zależności od tego czy w danym okresie miał miejsce wzrost czy spadek majątku firmy (rys. 28). Czarnym kolorem został zaznaczony spadek a kolorem białym wzrost.

(Rys. 28)

W kolejnym kroku chcemy zmienić kolory słupków. Zaznaczamy na wykresie słupki z serii wzrostu, a następnie na karcie Formatowanie można podejrzeć, który typ słupków jest zaznaczony (oznaczone zieloną ramką na rys. 29).

(Rys. 29)

Jest to lista rozwijana, więc można w tym miejscu również zmienić typ słupków, które powinny być zaznaczone lub zaznaczyć je na wykresie i automatycznie wyświetli się właściwa nazwa. Lista ta zawiera wszystkie elementy wykresu (rys. 30).

(Rys. 30)

Po zaznaczeniu odpowiednich słupków (słupki spadku) lub wybraniu ich z listy rozwijanej, możemy zmienić kolor ich wypełnienia za pomocą polecenia Wypełnienie kształtu (punkt 2 na rys. 31) na karcie Formatowanie (punkt 1), a następnie wybrać konkretny kolor – w tym przykładzie jest to czerwony (punkt 3).

(Rys. 31)

Excel oferuje również możliwość wybrania koloru konturów (lub usunięcie ich) słupków za pomocą polecenia Kontury kształtu (punkt 2 na rys. 32) z karty Formatowanie, a następnie polecenia Brak konturów (punkt 3).

(Rys. 32)

W podobny sposób postępujemy ze słupkami wzrostu. Zaznaczamy je na wykresie, a następnie korzystając z polecenia Wypełnienie kształtu na karcie Formatowanie jak na rys. 33 zmieniamy kolor na np. zielony.

Układ kolorystyczny możemy również zmieniać na karcie Narzędzia główne.

(Rys. 33)

Na karcie Formatowanie (punkt 1 na rys. 34) można zmienić kolory konturów, rozwijając polecenie Kolory konturów (punkt 2) i wybierając odpowiedni kolor – w przykładzie jest to kolor szary (punkt 3).

(Rys. 34)

Po zmianach wykres będzie wyglądał następująco, jak na rys. 35.

(Rys. 35)

W sytuacji, gdy słupki mają już odpowiednie kolory, przestają być potrzebne linie widoczne na wykresie. Były one potrzebne jedynie do dodania słupków wzrostu i spadku.

Zaznaczamy jedną z linii, a następnie korzystając ze skrótu klawiszowego Ctrl+1 otwieramy boczne okno właściwości dla tej konkretnej (zaznaczonej) linii (rys. 36).

(Rys. 36)

W panelu bocznym Formatowania serii danych przechodzimy na zakładkę z ikoną kubełka (zaznaczone strzałką na rys. 37), a następnie zaznaczamy checkbox przy poleceniu Brak linii.

(Rys. 37)

Od razu można też zaznaczyć drugą linię na wykresie i w Formatowaniu serii danych powinno być aktywne okno na tym samym zaznaczeniu co dla poprzedniej linii. Zaznaczamy checkbox przy poleceniu Brak linii.

Otrzymujemy wykres bez linii przedstawiony na rysunku 38.

(Rys. 38)

Do wykresu wodospadowego nie potrzebujemy poziomych linii pomocniczych, ponieważ będą zaciemniać obraz. Zaznaczamy je klikając na dowolną z nich, a następnie za pomocą klawisza Delete usuwamy je.

W kolejnym etapie musimy zmienimy tytuł wykresu. Wystarczy, że klikniemy raz na napis Tytuł wykresu, następnie wpiszemy znak równości (=), który automatycznie pojawi się na pasku formuły. Klikamy na komórkę A1 przechowującą wstępną nazwę naszego wykresu, czyli Majątek firmy 2019. Tę formułę zatwierdzamy przyciskiem Enter i automatycznie Excel wstawi tytuł wykresu (rys. 39).

Uwaga: w Excelu 2016 dla wykresu wodospadowego nie jest to możliwe.

(Rys. 39)

Otrzymujemy wykres przedstawiony na rysunku 40.

(Rys. 40)

Dzięki temu, że do zmiany tytułu wykresu użyliśmy odwołania do komórki, kiedy zmienimy tytuł naszych danych np. na Stan posiadania firmy 2019, zmieni się automatycznie tytuł wykresu.

Dalsza modyfikacja wykresu będzie polegała na poszerzeniu kolumn (słupków). Zaznaczamy pierwszą kolumnę (z podsumowaniem), a następnie przy użyciu skrótu klawiszowego Ctrl+1, otwieramy okno Formatowania serii danych. Wybieramy ikonę z kolumnami, czyli Opcje serii (zaznaczone strzałką na rys. 41), a następnie zmieniamy Szerokość odstępu na Osi głównej, w danym przykładzie wpisujemy 90%.

(Rys. 41)

Analogicznie należy postąpić dla pozostałych słupków, ale nie wystarczy jedynie kliknąć na słupki wzrostu i spadku, ale trzeba trafić w odpowiednie dane serii Przed i Po. Jeśli trudno nam trafić w te serie, to można na karcie Formatowanie wybrać odpowiednie serie z listy rozwijanej (zaznaczone strzałką na rys. 42).

(Rys. 42)

Od Excela 2013 można również wybrać odpowiednie serie danych w oknie Formatowania serii danych, rozwijając listę rozwijaną przy Opcjach serii (rys. 43).

(Rys. 43)

Kiedy mamy już zaznaczone odpowiednie serie danych otwieramy okno Formatowania serii danych za pomocą skrótu klawiszowego Ctrl+1. Excel automatycznie powinien nas przenieść do opcji związanych z szerokością odstępu. Tam ustawiamy odstęp 90% (rys. 44).

(Rys. 44)

W kolejnym etapie dodamy etykiety danych poszczególnych punktów na wykresie. Przed Excelem 2013 należy dla każdej serii osobno dodawać etykiety. Natomiast od Excela 2013 można to zrobić za pomocą listy rozwijanej Elementów wykresu ukrytej pod ikoną plusa w prawym górnym rogu wykresu. Zaznaczamy checkbox przy Etykietach danych (rys. 45).

(Rys. 45)

Pamiętajmy, że ustawiliśmy sobie, żeby etykiety danych zawsze były podpisane nad słupkami. W wykresie wodospadowym dodanym w Excelu 2016 nie ma możliwości zmiany tego ustawienia, spadki są opisywane pod słupkami, a wzrosty nad.

Etykiety spadku i wzrostu musimy najpierw obliczyć w tabeli z danymi. Ponieważ etykiety mają być zawsze nad słupkiem wystarczy, że wyznaczymy maksymalną wartość z kolumn Przed i Po. Użyjemy do tego funkcji MAX, której zapis będzie wyglądał następująco:

=MAX(E4:F4)

Formułę te zatwierdzamy, a następnie przeciągamy na wiersze poniżej. Otrzymamy dane w kolumnie Etykiety (rys. 46).

(Rys. 46)

Otrzymujemy w ten sposób punkty, w których chcemy wstawić etykiety (wysokość punktu). Następnie chcemy te punkty dodać do naszego wykresu, czyli zaznaczamy zakres tabeli z kolumny Etykiety, kopiujemy za pomocą skrótu klawiszowego Ctrl+C, zaznaczamy wykres i wklejamy za pomocą skrótu klawiszowego Ctrl+V. Punkty te zostaną dodane do wykresu. Otrzymamy kolejną serie danych o nazwie Etykiety (rys. 47).

(Rys. 47)

Niestety dodanie nowej serii zepsuło wcześniejsze ustawienia wykresu. Aby to naprawić trzeba ponownie zmodyfikować wykres. Może być trudno zaznaczyć tą konkretną serię danych, dlatego można ją wybrać z listy rozwijanej na karcie Formatowanie (rys. 48).

(Rys. 48)

Musimy zmienić typ danych zaznaczonej serii. Od Excela 2013 można to w łatwy sposób zrobić za pomocą polecenia Zmień typ wykresu z karty Projekt wykresu (rys. 49).

(Rys. 49)

Otworzy się okno Zmieniania typu wykresu, gdzie dla serii Etykiety można wybrać typ wykresu jako punktowy (rys. 50).

(Rys. 50)

Zmianę typu wykresu dla serii Etykiety zatwierdzamy przyciskiem OK.

W wersjach Excela przed 2013 można to zrobić rozwijając polecenie wykres punktowy (punkt 2 na rys. 51) z karty Wstawianie, a następnie wybierając odpowiedni typ wykresu (punkt 3).

(Rys. 51)

Otrzymamy wykres przedstawiony na rys. 52.

(Rys. 52)

Mamy zaznaczone na wykresie punkty, do których teraz dopiszemy etykiety. Można to zrobić za pomocą ikony plusa w prawym górnym rogu wykresu, rozwijając polecenie Etykiety danych, a następnie wybierając polecenie Powyżej (rys. 53).

(Rys. 53)

Otrzymamy wykres przedstawiony na rys. 54.

(Rys. 54)

Po dodaniu etykiet pojawia się problem, ponieważ przedstawiają one wartości punktów z kolumny Etykiety, a powinny pokazywać wartości spadek lub wzrost, czyli wartości z kolumny Bilans.

Od Excela 2013 wystarczy zaznaczyć etykiety wartości i za pomocą skrótu klawiszowego Ctrl+1 otworzyć okno Formatowania etykiet danych. Następnie w Opcjach etykiet zaznaczyć checkbox przy poleceniu Wartość z komórek. Otworzy się okienko Zakresu etykiet danych, w którym można zaznaczyć wartości z kolumny Bilans. Istotna tutaj jest numeracja tych punktów od 1 do 8 na osi poziomej, ponieważ dane będą zmieniane od punktu nr 2, więc należy je zaznaczyć razem z jedną komórką powyżej (rys. 55).

(Rys. 55)

Otrzymamy wykres, gdzie w etykietach będą podane po dwie informacje, jedna z Bilansu a druga z Etykiet (rys. 56).

.

(Rys. 56)

W oknie Formatowania Etykiet danych mamy zaznaczone checkboxy przy dwóch wartościach (Wartość z komórek i Wartość Y). Wystarczy odznaczyć checkbox przy Wartości Y, aby usunąć niepotrzebne dane (rys. 57).

(Rys. 57)

W Excelu 2010 i 2007 też jest to możliwe, ale o wiele trudniejsze. Musimy zaznaczyć wtedy pojedynczą etykietę, następnie nacisnąć znak równości (=) i odwołać się do odpowiedniej komórki z wartością (rys. 58).

(Rys. 58)

Jest to przede wszystkim czasochłonne, szczególnie przy dużej ilości danych.

Mamy na wykresie podsumowanie, więc pomocnicze punkty nie są potrzebne. Punkty te służyły do wyznaczenia miejsca, w którym chcieliśmy aby pokazywały się etykiety danych (zawsze nad danymi).

Zaznaczamy punkty na wykresie, następnie korzystając ze skrótu klawiszowego Ctrl+1 otwieramy panel Formatowania serii danych. W Opcjach serii wybieramy ikonkę kubełka, następnie przechodzimy na kartę Znacznik i w polu Obramowanie zaznaczamy checkbox przy opcji Brak linii, natomiast w polu Opcje znaczników zaznaczamy checkbox przy opcji Brak (rys. 59).

(Rys. 59)

Otrzymamy wykres przedstawiony na rys. 60.

(Rys. 60)

Kolejnym elementem jaki chcemy zmodyfikować na wykresie są podpisy osi poziomej. Numeracja ta była potrzebna przy wykresie punktowym do odpowiedniego zaznaczenia zakresu. Na tym etapie zamiast numerów chcemy mieć wartości z kolumny Miesiąc. Wybieramy polecenie Zaznacz dane na karcie Projekt wykresu (rys. 61).

(Rys. 61)

Otworzy się okno Wybierania źródła danych, gdzie w polu Etykiety osi poziomej klikamy przycisk Edytuj (rys. 62).

(Rys. 62)

Otworzy się okienko Etykiet osi, gdzie musimy zaznaczyć zakres interesujących nazw z kolumny Miesiąc (rys. 63). Zaznaczony zakres zatwierdzamy przyciskiem OK.

(Rys. 63)

Wracamy do okna Wybierania źródła danych, gdzie już w polu Etykiety osi poziomej będziemy mieli prawidłowe dane. Wprowadzone zmiany zatwierdzamy przyciskiem OK i otrzymamy wykres przedstawiony na rys. 64.

(Rys. 64)

Następnie zajmiemy się usunięciem legendy. Zaznaczamy legendę i usuwamy ją za pomocą klawisza Delete.

Przygotowany wykres nadal nie do końca prezentuje to, co przedstawiają dane w tabeli, ponieważ mamy na nim małe liczby, a przedstawiają one wartości w tysiącach zł. Chcielibyśmy, aby wykres zawierał taką informację, więc wystarczy dodać podpis osi Y. Można to zrobić korzystając z opcji ukrytych pod ikoną plusa w prawym górnym rogu wykresu. W Elementach wykresu zaznaczamy checkbox przy Tytułach osi i rozwijamy to polecenie, następnie zaznaczamy checkbox przy osi Główna pionowa (rys. 65).

(Rys. 65)

Interesuje nas tylko tytuł osi pionowej, ponieważ na osi poziomej wartości są dobrze opisane, dodatkowy tytuł jest zbędny. Otrzymamy wykres z opisem osi pionowej (rys. 66).

(Rys. 66)

Do zmiany Tytułu osi możemy wykorzystać analogiczną sztuczkę jak przy zmianie tytułu całego wykresu. Zaznaczamy Tytuł osi, klikamy znak równości (=), który przenosi nas do paska formuły. Następnie robimy odwołanie do konkretnej komórki (klikamy na komórkę) – w danym przykładzie do komórki B2, która przechowuje tytuł wykresu (rys. 67). Wpisaną formułę zatwierdzamy przyciskiem Enter.

(Rys. 67)

Otrzymamy wykres z nadanym tytułem osi pionowej jak na rys. 68.

(Rys. 68)

Kluczowe przy tworzeniu wykresów wodospadowych są linie łączące poszczególne elementy (kolumny wykresu). Aby je dodać należy dodać do wykresu kolejną serię danych z kolumny Skumulowane w tabeli bazowej. Wybieramy polecenie Zaznacz dane z karty Projektowanie wykresu (rys. 69).

(Rys. 69)

Otwiera się okno Wybierania źródła danych, gdzie w polu Wpisy legendy (serie danych), klikamy polecenie Dodaj (zaznaczone strzałką na rys. 70).

(Rys. 70)

Otwiera się okno Edytowania serii. Excel domyślnie będzie chciał dodać wykres punktowy, ponieważ taki był właśnie ostatni dodany przez nas wykres. W polu nazwa serii robimy odwołanie do komórki przechowującej tę nazwę, czyli $C$2. Ważne jest, że podajemy tylko wartości na osi Y, natomiast wartości na osi X zostaną automatycznie dodane przez Excela (numeracja 1, 2, 3 itd.). W polu wartości Y serii zaznaczamy zakres danych z kolumny Skumulowane ($C$3:$C$9). Tak określone parametry serii zatwierdzamy przyciskiem OK (rys. 71).

(Rys. 71)

W oknie Wybierania źródła danych została dodana seria danych o nazwie Skumulowane (zaznaczone strzałką na rys. 72). Wprowadzone zmiany zatwierdzamy przyciskiem OK.

(Rys. 72)

Seria ta została dodana na wykresie, ale jest niewidoczna ponieważ została dodana jako punkty. Aby zaznaczyć tą serię należy wybrać jej nazwę z listy rozwijanej na karcie Formatowanie (rys. 73).

(Rys. 73)

Do tych zaznaczonych punktów chcemy dodać Słupki błędów, za pomocą polecenia ukrytego pod ikoną plusa w prawym górnym rogu wykresu (rys. 74).

(Rys. 74)

Excel automatycznie dodaje słupki błędów w poziomie oraz w pionie. Do danego wykresu potrzebujemy tylko słupki poziome, więc zaznaczamy słupki pionowe i kasujemy je za pomocą przycisku Delete.

Otrzymamy wykres przedstawiony na rys. 75.

(Rys. 75)

Następnie zaznaczamy słupki błędów poziome i za pomocą skrótu klawiszowego Ctrl+1 przechodzimy do panelu bocznego Formatowania słupków błędów, gdzie można zmienić ich właściwości. W polu Kierunek zaznaczamy checkbox przy opcji Plus (chcemy aby słupki „szły” tylko w prawą stronę), natomiast w polu Styl końca zaznaczamy checkbox przy opcji Bez zakończenia. Dodatkowo w polu Wielkość błędu można zaznaczyć checkbox przy opcji Stała wartość. Jeżeli w polu stała wartość wpiszemy liczbę 1, to linie powinny przechodzić dokładnie o jedną wartość między miesiącami (rys. 76).

(Rys. 76)

Otrzymamy wykres przedstawiony na rys. 77.

(Rys. 77)

Możemy zauważyć, że linie te mają inny kolor niż słupki wykresu. Powinniśmy pamiętać, że ustawiliśmy szary kolor obramowania słupków. Możemy dopasować kolor linii zaznaczając je, a następnie korzystając ze skrótu klawiszowego Ctrl+1 otworzyć okno Formatowania słupków błędów. W opcjach słupka błędów wybieramy zakładkę z ikoną kubełka, a następnie wybieramy odpowiedni kolor w polu Kolor (rys. 78).

(Rys. 78)

Należy pamiętać, aby wszystkie obramowania słupków również miały taki sam kolor. Zaznaczamy słupki zielone, a następnie wybieramy polecenie Kontury kształtu (punkt 2 na rys. 79) na karcie Formatowanie (punkt 1) i odpowiedni kolor (taki sam jaki wybraliśmy dla słupków błędów).

(Rys. 79)

Analogicznie postępujemy dla słupków czerwonych i niebieskich.

Otrzymamy wykres wodospadowy przedstawiony na rys. 80.

(Rys. 80)

Zostaje już tylko jedna rzecz, jaką chcemy dołożyć do naszego wykresu. Chcemy sprawdzić sytuacje, kiedy dołożymy dodatkową wartość podsumowującą w środku naszego wykresu. Wystarczy, że po pierwszym kwartale dołożymy dodatkowy wiersz z danymi w tabeli, podamy jego nazwę w kolumnie Miesiąc, a następnie skopiujemy odpowiednio formuły w kolumnach Przed, Po i Etykiety. Sprawi to, że na wykresie pojawią się dodatkowe punkty (rys. 81).

(Rys. 81)

W danych brakuje nam tylko informacji w kolumnie Start i Koniec. Kiedy zostanie ona wypełniona otrzymamy wykres przedstawiony na rys. 82.

(Rys. 82)

Wykres automatycznie się wypełnił, dodatkowymi danymi w odpowiednich kolorach.

Polecamy także:

• Jak sprytnie wykorzystać funkcje: SUMA.JEŻELI oraz SUMA.WARUNKÓW?

• Power Query: Jak łączyć informacje z wielu plików i folderów?